Verbeter uw landschapsfotografie met Andy Mumford

De herfst is de ideale tijd om landschapsfotografie te verkennen, maar ongeacht het seizoen zul je zeker profiteren van dit professionele inzicht. Andy Mumford vertelt over zijn liefde voor het wild, tips voor het maken en bewerken van foto’s en zijn favoriete Fujifilm-apparatuur.

“Er schuilt magie in de veranderende kleur van de bomen”, mijmert landschapsfotograaf Andy Mumford, terwijl hij de poëzie van de natuur verwoordt. “Ik ben eind september vaak in de Dolomieten, wanneer de bladeren beginnen te transformeren. De herfst geeft een textuur en toon aan het landschap die ongelooflijk rijk is. Er is iets heel aantrekkelijks aan dat rood, oker en goud.”

Landschapsfotografie is een genereus genre. Er is het hele jaar door genoeg te beleven, en er zijn eindeloze taferelen voor degenen die ernaar op zoek zijn. Toch is de herfst een bijzondere tijd, geliefd bij zowel hobbyisten als professionals. Er is geen inspirerender seizoen om interesse te tonen in schilderachtige beelden.

Om u op weg te helpen, deelt Andy Mumford hier zijn deskundige mening. Hij heeft zijn fotografische leven gewijd aan het documenteren van de natuurlijke schoonheid van de wereld – en het delen ervan met anderen tijdens wereldwijde workshops.

“Hetgene dat ik leuk vind aan de herfst is dat je vaak interessanter weer krijgt. Als landschapsfotograaf bestaat vaak minstens een derde van je beeld uit de lucht. Als er geen wolkje te zien is, of geen interessante kleuren, is dat hele gedeelte van je afbeelding leeg.

“Nadat het geregend heeft, heerst er een zuiverheid over de atmosfeer”, vervolgt Andy. “De regen haalt alle stofdeeltjes uit de lucht, dus er ontstaat een helderheid die echt fotogeniek is. Er is geen waas, de kleuren zijn verzadigd, dus het is een goed moment om een landschap te bekijken.”

Naast seizoensinteresses komt Andy’s toewijding aan landschapsfotografie voort uit de liefde voor de natuur die hij in zijn jeugd heeft ontwikkeld.

‘Als tiener was ik graag buiten’, herinnert hij zich. “Ik vond het heerlijk om op plekken te zijn waar alles gewoon heel lang doorgaat, waar je geen mensen ziet. Je kunt behoorlijk diep in de psychologie ervan duiken. Ik denk dat we in termen van mensen fundamenteel gezien het grootste deel van ons bestaan als soort dicht bij de natuur hebben geleefd. Er is een aangeboren deel van ons dat zich thuis voelt in deze ruimtes.

“Ik heb dat gevoel tot mijn dertigste nooit met fotografie in verband gebracht. Eigenlijk kwam ik bij toeval het werk tegen van de klassieke landschapsfotografen. Er ging een lampje branden en ik besefte dat er mensen zijn die dat gevoel dat ik krijg proberen vast te leggen.”

Hoe u betere landschapscomposities kunt vinden

De emotie is erg belangrijk voor Andy. “Ik geloof dat het beeld altijd wordt bepaald door de ervaring. Je probeert altijd meer vast te leggen wat je voelt dan wat je ziet”, zegt hij. “Voor mij is het maken van puur esthetische foto’s niet aantrekkelijk, tenzij ze iets groters aanspreken.

“Ik ben me er nu veel bewuster van dat ik dat probeer te verfijnen. Mijn fotografie is veel schoner geworden. Toen ik begon, was elk frame ultrabreed en gebeurde er veel door hun complexe composities. Ik ben nu bijna uitsluitend op telefoto overgestapt, waarbij ik de omgeving buiten beschouwing laat en probeer te focussen op het deel van het landschap dat werkelijk alles eromheen definieert.”

Hoewel het beter is voor het imago, is selectiever zijn geen proces dat gemakkelijk kan worden verklaard. Het komt voor een groot deel neer op intuïtie, maar Andy geeft ons een belangrijke tip om die instincten te volgen.

“We hebben een mentaal beeld van hoe natuurlijke kenmerken, zoals een berg, eruit zouden moeten zien. Het staat niet noodzakelijkerwijs vast in de werkelijkheid”, legt de fotograaf uit. “En ik denk dat onze hersenen meer lijken te reageren op bepaalde vormen en hun arrangementen dan andere. Ik geloof dus dat het hart van een landschapsscène onmiddellijk tot je zal spreken. Het complexe deel is bepalen wat dit ondersteunt en wat dit te ingewikkeld maakt. Ik geef de voorkeur aan een nauwere compositie.”

De beste camera’s en objectieven voor landschapsfotografie

Voor een betere weergave is uiteraard een objectief met een langer brandpuntafstand nodig. Er is genoeg om uit te kiezen in de X-serie en het GFX-systeem, maar Andy heeft een paar absolute favorieten gekozen.

“Mijn meest gebruikte objectieven zijn de FUJINON XF55-200mmF3.5-4.8 R LM OIS en de GF100-200mmF5.6 R LM OIS WR”, onthult hij. “De eerste wordt niet zo vaak overwogen als andere XF-teleobjectieven, maar ik werk er nu acht jaar mee en ik ben er dol op. Hij is superlicht en bij de diafragma’s die ik het meest gebruik, van F5.6 tot F7.1, is hij erg scherp. Het GF-objectief is gewoonweg briljant en ongelooflijk flexibel voor verschillende scènes.”

Andy kiest ervoor om zijn objectieven te combineren met camerabody’s die aan zijn verschillende behoeften voldoen, niet in de laatste plaats op het gebied van beeldkwaliteit. FUJIFILM X-T5 en GFX100S bieden respectievelijk 40 megapixels en 102 megapixels. In de ogen van deze fotograaf komt een aangename weergave echter neer op meer dan alleen resolutie.

“Hoe we beeldkwaliteit definiëren is erg complex”, legt Andy uit. “De resolutie is het belangrijkst, zowel voor bijsnijden als afdrukken. De mogelijkheid om aanzienlijk bij te snijden is een vrijheid waar ik van houd in beide camera’s. Als je ooit een beperkte brandpuntsafstand hebt, kun je nog steeds een heel mooi bestand krijgen van een kleiner deel van de sensoren.

“Maar vooral in het GFX-systeem is er iets met het gevoel van de bestanden. Het is niet alleen de resolutie. In wezen bestaat de GFX-systeemsensor uit vier sensoren uit de X-serie gecombineerd, maar zo voelt het niet, en ik kan niet logisch uitleggen waarom. Misschien komt het door de bitdiepte en de manier waarop kleuren uitrollen, maar ze zijn gewoon zo mooi. Ze hebben een ongelooflijke rijkdom.

“GFX100S is zo’n verbazingwekkend stuk gereedschap. En er is iets aan het gebruik van het GFX-systeem waardoor je langzamer werkt, wat ik leuk vind. Het maakt het proces een beetje meditatiever.”

Werken met licht in landschapsfotografie

Naast doordachte composities is licht het tweede geheim van Andy’s uitzonderlijke werk. In de wereld van landschapsfotografie valt dit buiten de controle van de maker, maar dat betekent niet dat er geen stappen kunnen worden ondernomen om de best mogelijke resultaten te bereiken.

“Wat licht betreft, is het belangrijkste dat je er op het juiste moment bent. Dat vergt planning. Er zijn apps voor fotografen die je vertellen waar en wanneer de zonsopgang zal zijn, en dan kijk ik ook naar kaarten om te zien of omgevingsfactoren dat verstoren. Leer dus alles wat je kunt over je locatie en sta vroeg op om daar te zijn.

“Maar in de overgrote meerderheid van de gevallen beslaat de portfolio van een fotograaf 1% van alles wat hij of zij ziet en doet”, herinnert Andy ons. “Voor elk mooi beeld dat ik heb met prachtig licht, ben ik er waarschijnlijk tien of vijftien keer geweest, en het heeft niets opgeleverd. Je hebt een gevoel van doorzettingsvermogen nodig.

“Als het moment daar is, gaat het voor mij om het vertragen. Als ik haast heb, heb ik de neiging dingen te missen. Het is belangrijk om een stapje terug te doen en te kijken naar wat het licht doet – niet door de zoeker kijken, maar naar de scène. Welke delen van het landschap worden verlicht, wat gaat er oplichten, waar vallen de schaduwen? Vervolgens probeer ik de beslissing te nemen over de beste compositie, te beginnen met de brandpuntsafstand. Haal diep adem, vertraag. Landschapsfotografie is wat dat betreft vergevingsgezind.”

Landschapsafbeeldingen bewerken

Postproductie is een noodzakelijke stap in de workflow van professionals in alle genres, en landschapsfotografie vormt hierop geen uitzondering. Voor Andy is, net als voor velen, het creëren van een beeld, van begin tot eind, een samenhangend proces.

“Het belangrijkste voor mij in het veld is ervoor te zorgen dat ik alle gegevens heb die ik nodig heb. Ik werk in Raw, maar een camera laat je alleen een ingesloten JPEG zien. In het geval van Fujifilm is het gebaseerd op de filmsimulatie die je hebt ingesteld. Dus ik gebruik zoiets als Eterna, omdat het erg plat is”, onthult Andy.

“Ik maak me er nooit zorgen over dat het voorbeeld dat ik door de zoeker zie er uitziet als mijn uiteindelijke beeld – afgezien van de compositie. Ik wil alleen weten of ik alle schaduwen, hooglichten en kleuren heb verzameld. Als je weet wat je vaardigheden zijn op het gebied van nabewerking, heb je bij het kaderen een idee van hoe het uiteindelijke beeld er sowieso uit zal zien. Het komt allemaal terug op goed uitvoeren.

“Tijdens de montage zelf probeer ik de beelden aan te passen aan wat ik leuk vond in de scène. Persoonlijk heb ik daar grenzen aan. Het meeste van wat ik doe is vrijwel volledig gebaseerd op veranderingen in contrast, omdat beelden diepte moeten hebben. Ik zoek altijd naar contrasthulpmiddelen zoals curven, pas vervolgens individuele zwart-, wit-, schaduw- en hooglichten aan en verfijn deze lokaal op een radiaal- of verloopmasker”, vervolgt Andy. “Je oog beweegt van nature naar de lichtpuntjes in een afbeelding, dus je probeert iemands reis door een afbeelding vorm te geven met contrast.”

Andy’s laatste tip heeft niets met fotografie te maken. Het was eerder de vreugde van de ervaring die hem ertoe bracht zijn camera in het begin mee de natuur in te nemen. Zijn ontroerende sentiment raakt de kern van alle beeldvorming: kunst als middel om een moment te koesteren. Ten eerste moet er geleefd worden.

“Eén ding waar ik fotografen in mijn workshops altijd aan herinner is dat het beeld de ervaring niet mag bepalen. Je gaat naar deze plaatsen omdat ze geweldig zijn, en het is heel gemakkelijk om daar te komen en al je gedachten te laten verteren door het maken van de foto. Zozeer zelfs dat wanneer je terugkomt, je enige herinneringen aan die plek het meten van de belichting en het kiezen van het juiste objectief zijn. Dat vind ik jammer.

“Ik geloof dat het cruciaal is om een paar minuten de tijd te nemen om een plek in te ademen, want nogmaals, het is die ervaring die de beelden voedt. Rondlopen. Breng daar wat tijd door zonder je camera in de hand. Dat zal nog steeds je fotografische standpunt bepalen”, besluit hij. “En zelfs als het beeld niet is wat je wilde, ben je nog steeds de zijkant van een berg opgelopen, ben je nog steeds op een ongelooflijke plek geweest, en dat is het belangrijkste.”